~ दिवाळी ~

येईल गार वारा, घेऊन ही दिवाळी
आनंद भार व्हावा, पाहून ही दिवाळी

संगीत मंद होता, भारावल्या मनाचे

जाईल सूर सारे, छेडून ही दिवाळी

आकाश पांघरुनी, मी झोपलो नव्याने
स्वप्नेच चार गेली, देऊन ही दिवाळी

अंधार फार दाटे, दारिद्र्य सोबतीला
जाईल ज्ञानज्योती, लाऊन ही दिवाळी

होतील तृप्त सारे, पाहील ती सुखाने
गाभाच संस्कृतीचा, सांगून ही दिवाळी

झालो उदास थोडा, पाहून वाट न्यारी
गेलीच आस थोडी, टांगून ही दिवाळी

- रमेश ठोंबरे

लोकशाही

लोकशाही ! हो तीच लोकशाही,
जी भारताच्या घटनेत आहे...
तीच लोकशाही !

काळ माझ्या स्वप्नात आली,
आणि सकाळी उठून लोकशाहीवर ..
विचार करावा असंच काहीतर सांगून गेली.

तिनं घेतलेल्या परीक्षेत,
मी नापास झालो !
खरच नापास झालो.
कारण तिनं लोकशाहीची व्याख्या विचारली ...
अन मी निरुत्तर झालो.
भारतात लोकशाही आहे का ?
म्हणून विचारलं ...
अन मी घटनेतल्या ...
कलमांवरून बोट फिरऊ लागलो.

तेंव्हा लोकशाहीच डोळे गळत म्हणाली,
''खून झालाय माझा,
या तुझ्याच देशात..
.... हो अगदी इंदिरेसारख्या
गोळ्या झेलल्यात मी या छ्यातीवर.
.....हो माझ्याच रक्षणकर्त्यानी,
भरदिवसा रस्त्यावर खून केलाय माझा."

लोकशाहीचा कंठ दाटून आला...
तसं मीच विचारलं -
''तू आता कुठ असतेस ?
काय - काय करतेस ?"

पुढ डोळे पुसत ती म्हणाली -
"मी कुठे जाणार ?,
इथच घुटमळतोय माझा आत्त्मा
त्या नराधमांना शोधण्यासाठी....
अन माझं स्वप्नं बघना-यां
लोकांना भेटण्यासाठी ..
पण पुन्हा पुन्हा होणारा रक्तपात
आता सहन होत नाही,
आणि दारुगोळ्याचा तो राक्षसी आवाजही."

लोकशाही घाबऱ्या आवाजात,
आपुलकीनं सांगत होती,
अन मीही कान देऊन ...
भयभीत होऊन ऐकत होतो.

तेवढ्यात लोलकाच्या घड्याळान
कानठळ्या बसवणारा आवाज केला,
अन त्या आवाजानं घाबरून ...
बिचारी लोकशाही आल्या पाऊली परत गेली.

- रमेश ठोंबरे

~ तुझे भास होते ~

खरे खास होते
तुझे भास होते

जरी गोड भासे,
उरी त्रास होते.

उसासे जरासे,
जरा श्वास होते

तुला टाळणेही
कुठे रास होते ?

मरावे म्हणालो,
तुझे ध्यास होते.

जगावे रमेशा,
असे फास होते.

- रमेश ठोंबरे

‎~ प्रेम गाणे गात आहे ~

ती म्हणाली काल जेंव्हा, चांदण्याची रात आहे
मी म्हणालो सोड सारे, पाहिजे ती साथ आहे.

काय होते लाजणे अन, काय होता तो बहाणा
काय झाले काल राती, हीच मोठी बात आहे.

चांदव्याने पाहिले ते, चांदणीचे रूप भोळे
चांदणीच्या जाळण्याला, रेशमाची वात आहे

आड आले धोंड सारे, प्रेम मार्गी चालताना
आज माझ्या चालण्याला, भाळलेली वाट आहे

ती म्हणाली काल जेंव्हा, वेदनेला सूर आहे
मी अताशा भोगल्याचे, प्रेम गाणे गात आहे.

- रमेश ठोंबरे

तुला पाहता हलले काही

तुला पाहता हलले काही, कसे ? कुठे ? समजेना

पाहून घेतो पुन्हा एकदा, एक वेदना दे ना !

वळणावरुनी असा घसरलो, आणिक सुटले भान
सगळे सगळे दिधले तुजला, फक्त राहिले प्राण !

मला न कळले काळजात या, कशी वेदना आली
ओठांवरती माझ्या विरली, तव ओठांची लाली !

बाहुपाशी कैद करून, मोहर उठवली जेंव्हा,
बंधनात हि जादू असते, म्हणालीस तू तेंव्हा !

रात नशीली उधळून गेली, तुझ्या तनुचा गंध
आणि अचानक पहाट झाली, तरी सुटेना छंद !

- रमेश ठोंबरे

तुमच्या-माझ्या मनात

तुमच्या-माझ्या मनात
एक तान्हं मुल रांगत असतं
मी अजून लहान आहे
हेच नव्यानं सांगत असतं.

थोडं कुठं दुखलं कि
आई आई म्हणत असतं
दु:ख तर असतच
पण दाखवण्यासाठी कण्हत असतं.

तुमच्या-माझ्या मनात एक
तान्हं मुल रांगत असतं

झोपाळ्यात बसलं कि
उगाच पोटात गोळा येतो
भीती लपवून चेहरा
खरच किती भोळा होतो ?

मला सांगा
मोठं झालं म्हणून काही
भ्यायचच नाही ?
डोळे मिटून दुध
आम्ही प्यायचच नाही ?     

चटक मटक दिसलं ... कि,
तुमच्या तोंडी पाणी सुटतं
'डॉक्टर गेला खड्ड्यात'
...मन बंड करून उठतं.

त्याला खाली बसवून
त्याची समजूत घालता
गरीब बिचारं मन...
खट्टू होवून बसतं
तुमचा चेहरा पाहून
तुमच्यावरती हसतं  
  
तुम्ही म्हणाल ..
मनात आलं म्हणून
सांगा कधी रांगता येत ?
मी म्हणेल ...
बालपण का सांगा 
खुंटीवरती टांगता येत ?

पण जावू द्या ना आता ..
लगेच कुठे रांगत आहात ?
तुम्ही अजून लहान आहात ..
हेच कशाला सांगत आहात ?     

कारण मला माहित आहे

तुमच्या-माझ्या मनात
एक तान्हं मुल रांगत आहे
मी अजून लहान आहे
हेच नव्यानं सांगत आहे !

- रमेश ठोंबरे
(ढापलेली गाणी) 

अभिप्राय

तिने लेखन क्रिया केली
आणि त्याने,
लगेच प्रतिक्रिया दिली.

म्हणाला,
"वरून दुसरी ओळ ...
जराशी विसंगत झाली आहे.
आणि याच कारणाने हि द्विपदी
पार रसातळाला गेली आहे.

दुसऱ्या कडव्यातल्या तिसर्या ओळीत
एक शब्द जास्त आहे.
तू हवं तर मोजून पहा ..
माझं(च) म्हणन रास्त आहे.

तिसऱ्या चरणाच्या 'लगावली'त
थोडीशी गडबड आहे.
भाव-भावना ठीक ठाक
पण मात्रांची पडझड आहे.

चौथ्या कडव्यातील दुसरी ओळ
'अशी' लिहिलीस तर बरं वाटेल.
अर्थ थोडा बदलतोय
पण गाताना खरं वाटेल !

पाचव्या कडव्यामध्ये
काव्य कुठं दिसलं नाही,
आणि त्याच तिथे नेमकं
यमक सुद्धा बसलं नाही.

बाकी कविता चांगली आहे,
पण अजून छान होवू शकते.
थोडी उडी घेतलीस तर
आणखी उंच जावू शकते.  

आणि हो, एक राहिलं
सुरवातीला 'प्रिय' आणि शेवटी 'तुझीच'
असे शब्द कवितेत नसतात.
मी खात्रीनं सांगतो ...
हे फक्त प्रेमपत्रात लिहित असतात.


ता.क. : भावना ओतण्याच्या नादात लय सोडू नकोस !

- रमेश ठोंबरे
  http://rameshthombre.blogspot.com/

पातक

डोई टेकलं आभाळ
टेकू लावणार काय ?
अशी फाटली धरणी
धागा धरणार नाय !

भूक वाढल्या कान्हाचा
टाहो आसमंती गेला.
दुध सुकल्या स्तनाचा
पीळ काळजाला आला.

पीठ घातल्या पाण्याचा
घोट ओठामंदी दिला.
चुली म्होरल्या पिठाचा
घास भूकेल्यान नेला.

गुंडा पुरुष आधार
झाला चालण्याचा भार.
इथं पोटात काहूर
त्याले वासनेचा ज्वर.

असं भयाण जगणं
कसं देवाजीनं केलं.
कुण्या जन्माचं पातक
मह्या माउलीला दिलं ?    
  

- रमेश ठोंबरे
(जिथं फाटलं आभाळ)

गांधी(वादी) झाल्याचं फिलिंग

१ अक्टोबर ची प्रत्येक रात्र ...
मला शांत झोपू देत नाही ...!
कितीही डोळेझाक केली तरी

वर्षभराचा लेखाजोखा डोळ्यासमोरून जात नाही.
मला आठवतात ...,
माझ्याच दैनंदिनीतील कितीतरी संदिग्ध नोंदी.
माझ्याच दैनंदिनीत झालेली सत्याची घुसमट !
असत्यावर डकवलेले ...सत्याचं पारदर्शक लेबल.

थोडस पुढं गेलं कि जाणवतो ....
वैचारिक आक्रस्ताळेपणा,
डोळ्यातून आग ओकणारी हिंसा...
आणि अवस्तावाचा ध्यास !
मला जाणवते...
मनातील अशांती, असंतोष.
आणि विचारांचा गोंधळ.

आणखी थोडं पुढं गेलं दिसतात ...
भुके-पोटी वणवण फिरणारे जीव
पाठीवरून तान्ह्याला घेवून कळवळणारी माय !
तिथेच कुठे तरी ... कधी नजर चुकवून ...
तर गर्दीचा फायदा घेवून ... माझे वळलेले पाय !

पुढे खूप काही ...
पण पुढच्या आठवणी दाबून ठेवतो ...
... कारण आता पहाट झालेली असते.
सूर्य किरणांची एक तिरीप
...हळूच खिडकीतून आलेली असते.

मी उठतो .....
सर्व विधी आवरून तय्यार होतो ...

खास आजच्या दिवसासाठी आणलेला
धोतर-पंचा महत्प्रयासाने अंगावर चढवतो.
बाहेर आलेल्या पोटाला थोडं आत ढकलतो.
... मध्ये मध्ये डोकावणाऱ्या पांढर्या केसांवर
गांधी टोपी ठेवतो.
शुभ्र पांढर्या फुलांचा एक हार हातात घेतो.
पुन्हा पोट सावरत ... कसरत करत
स्टुलावर चढतो आणि बापूंच्या फोटोला घालतो.
आता बापूंनाही कसं शांत वाटतं !
अन माझ्यातही गांधी(वादी) झाल्याचं फिलिंग दाटतं !

- रमेश ठोंबरे
(२ ऑक्टोबर २०१२)
(महात्म्याच्या कविता)