खेळणं

.
मी सकाळी चुलीसमोर
भाकरी थापण्यात मग्न.
तेंव्हा माझ्या लेकीनं मागितलं माझ्याकडं खेळणं
अन मी लगेच दिले तिच्या हातावर
रसरसते दोन निखारे !
तिनेही घेतले तितक्याच सहजतेन
अन खेळत गेली मजेत.
जशी उजव्या हातावरून डाव्या हातावर
उडवत जावी राख.
.
हातावर नव्हता फोड
नव्हता साधा व्रण हि
धगधगत्या निखाऱ्याने
भाजले नाहीत तिचे हात
.
.
.
तिचा वंशाच असावा ….
अभेद्य गड सर करून
अग्निदिव्य पार करणाऱ्या हिरकणीचा !


अनुवाद : रमेश ठोंबरे


.....................................................
मूळ हिंदी कविता

.
खिलौना
.
मैं सुबह चौके में थी
तब मेरी बेटी ने मुझसे खिलौना माँगा
मैंने उसे अंगारे दिए
दो धधकते हुए अंगारे
उसने उन्हें पकड़ा हाथों में
और खेलती रही मजे से
उन अंगारों के साथ
उनकी राख फूंक - फूंककर।
.
न उसके हाथ जले
न वह चीखी-चिल्लाई
उसके हाथों पर
जरा-सा फफोला तक नहीं था।
.
वह अभिमन्यू की तरह
गर्भ में ही सीख गई थी
अंगारों से खेलना
अग्निपथ पर चलना।

- अलकनंदा साने

फिलिंग 'काम'मय #दादाकोंडके

फिलिंग 'काम'मय #दादाकोंडके

#सनीलियोन, सोबत #काम करताना खूप मज आली. सनी खूप हार्डवर्किंग अभिनेत्री आहे. ती १६ तास न थकता काम करते. ती दिवसभर काम करताना उत्साही असते. तिच्या कडे बघून इतरानाही काम करण्याची इच्छा होते - इति. जय भानुशाली (अजून लहान आहेस!)

स्वप्नातला भारत

बापू,
काल गेलो होतो नेहमीप्रमाणं एका सरकारी कार्यालयात, 
तेंव्हा स्वागताला उभ्या प्युनला पाहून
चुकल्या चुकल्यासारखं वाटलं. 
त्याचं नेहमीचं बेरकी हास्य आज निरागस झालं होतं. 
त्यानं ओळखीनं माझं हसून स्वागत केलं होतं. 

आत गेलो तर अजबच … 
अगदी बरोबर १० वाजताच सगळे कर्मचारी 
आपापल्या टेबलवर हजार होते. 
नेहमी फाईल मध्ये तोंड लपवणारे सगळे 
स्वतःहून समोर येत होते. 
"आपल्याच सेवेत हजर आहोत" 
असा संदेश त्यांचे चेहरे देत होते. 

'चौकशीच्या' खिडकीवरचे वातावरण पाहून तर गहिवर आला, 
नेहमी हिडीस फिडीस करणाऱ्या चेहऱ्याने जेंव्हा कहर केला !
म्हणाला "मी आपली काय सेवा करू शकतो ?
एखाद काम सांगितलत तर मी नक्किच लकी ठरू शकतो !"

ज्याला त्याला चढलेलं स्फुरण होतं, 
कार्यालयात अगदी चैतन्याचं वातावरण होतं. 

हवा तो कर्मचारी त्याच्याच जाग्यावर असणं, 
त्याची नजर आपल्यावर असणं, 
चुटकीसरशी फाईलच सापडणं,
लंच ब्रेकच्या आधी तिच्यावर संस्कार, सोपस्कार होणं,
मोठ्या साहेबाचं अप्रुवल येणं, 
बड्या साहेबाची सही होणं,
त्याने हसत मुखानं अगदी घरच्या सारखी चौकशी करणं, 
जाताना 'या' म्हणून निरोप देणं !

अगदीच गहिवर आला बापू, 
सगळंच कसं स्वप्नवत ! 

बापू आत्मविश्वासानं म्हणाले, 
"अरे त्यात काय एवढं …. हेच तर माझं स्वप्न होतं, 
आज स्वप्नातला भारत सत्यात आलाय" 

तर मित्र म्हणाला … 
असं काही नाही बापू, 
"कालपासून देशात भ्रष्टाचार 'लीगल' झालाय !" 


- रमेश ठोंबरे 

परवा माझा एक मित्र

परवा माझा एक मित्र टू व्हीलर मोटार सायकल वर चालला असताना त्याला समोरून कोणी तरी उडवले (अपघात हे नेहमी समोरच्याच्या चुकीनेच होत असतात, त्यामुळे दोष कुणाचा होता हा मुद्धा गौण आहे) त्या अपघातात त्याचा पाय मोडला आणि तो दवाखान्यात दाखल झाला. मित्राच्या मित्रा कडून मला हि बातमी समजली…. त्यामुळे आता त्याला पाहायला जाणं भाग होतं …. दररोजच्या धावपळीतून वेळ काडून त्याला दररोज पाहायला जाणं म्हंजे दिव्य काम, पण मित्राच्या प्रेमापोटी आणि नाराजी खातर ते करन भाग होतं. शेवटी मित्र म्हणजे आपल्या बायकोपेक्षाही जीवाभावाचा प्राणी असतो, मी जेंव्हा जेंव्हा त्याला पाहायचो तेंव्हा तेंव्हा तो गहिवरून जायचा आणि त्याच्या डोळ्यात पाणी यायचं.

पहिल्या दिवशी मित्र पालथा पडलेला आन पाय कुठंतरी बांधलेला, दुसर्या दिवशी व्यवस्थित प्लास्टर मधला पाय, तिसर्या दिवशी पायासोबत थोडा हसरा चेहरा, चौथ्या दिवशी सोबत विचारपूस करणारी सुंदर नर्स, कितीतरी फोटो काडून मित्र WhatsApp वर टाकत होता आणि मी इकडून कधी स्मायल्या आणि क्राया टाकत होतो, लगेच मित्र तिकडून गहीवर्ल्याची सेल्फी का काय म्हणतात ती टाकून आपल्या भावना पोचवत होता. किती प्रगती झालीय नाही माणसाची ? नाहीतर …. मला दररोज ४ किलोमीटरची परिक्रमा दिवसातून दोन वेळेस करावी लागली असती.

आता मित्र दवाखान्यात बराच रमलाय स्वतःच्या पायावरून त्याचं लक्ष नर्सच्या पायावर केंद्रित झालंय, तो आता नर्सचे भारी भारी फोटो टाकत असतो, मी हळूच जावून पाहतो पण कुठल्याच भावना व्यक्त नकरता वापस येतो.

काल मात्र मित्राचा डायरेक्ट फोन आला … म्हनला …. "दवाखान्यातल खावून खावून तोंडाला चवच राह्यली नाही …जरा चमचमीत काही तरी घेवून ये …." दुसऱ्या सेकंदाला मी पटकन google.com वर जावून "घरी बनवलेले खाण्याचे चमचमीत पदार्थ" चा search मारला. 

तुझी सावली होऊन राहावं आयुष्यभर

'तुझी सावली होऊन'* राहावं आयुष्यभर
हेच तर स्वप्न होतं माझं
पण आताशा
हे स्वप्नच लादलं जातंय माझ्यावर
असंच वाटत राहत अधूनमधून …

पूर्वी तुझी सावली पडायची
योग्य दिशेला आणि योग्य उंचीची
आताशा
ओढाताण होते माझी
तुझ्या सोबत अडजस्ट होताना !

मध्यानिलाही आताशा सावली पडते लांबलचक
अन सुर्य अस्ताला जाताना घुटमळते पायात.
कधी कधी दिवसा उजेडात  …
मीच मला शोधत फिरते
आणि रात्रीच्या गर्भ अंधारात
थैमान घालतात सावल्या
एकीच्या दोन आणि
दोन्हीच्या अगणित होवून !

मी पाहिलं होतं स्वप्न
विश्वासाचं, विश्वासानं
तुझ्या सावलीच्या रुपात

माझीच मला होतेय सध्या दिशाभूल
तुझ्या वेगाचाहि येत नाही अंदाज
म्हणून ….
आताशा तुझ्या सोबत असले तरी
तुझी सावली होऊन राहणं
जमेलच असं वाटत नाही !


- रमेश ठोंबरे
('आमकस' च्या लिहा ओळीवरून* कविता या उपक्रमातील दुसरी कविता)

  

माझ्या अस्तित्वाच ध्योतक

"तुझी सावली होऊन* राहीन मी
आयुष्यभर तुझ्या सोबत"

- दु:ख हळूच कानात कुजबुजलं !


मी म्हणालो हरकत नाही ….
कोणाचीतरी सोबत असणार आहे
शेवटपर्यंत
हे काय कमी आहे ?

दु:खात भले भले सोबत विसरतात
तसे आपण हि विसरून जातो
दु:खाचं चिरंतर देणं.

खर तर …
दु:खातच माणसाला दिसत राहत
भोवताल अगदी सुस्पष्ट

अन दु:खातच माणसं विसरत नाहीत
आपला देह मातीचा असल्याची गोष्ट !

म्हणून मी म्हणालो
"दु:खा,
तुझं सावली होऊन राहणंच
माझ्यासाठी वरदान आहे
नव्हे,
माझ्या अस्तित्वाच ध्योतक आहे ! "

- रमेश ठोंबरे